Eerder de strafrechtelijke (minnelijke) schikking dan de rechtbank

Eerder de strafrechtelijke (minnelijke) schikking dan de rechtbank

Sommige overtreders wordt aangeboden een schikking te betalen om de openbare vervolging te doen staken in plaats van naar de rechter te worden gestuurd. Hoe is dit mogelijk? Wie kan ervan profiteren en onder welke voorwaarden?

 



Het parket neemt het initiatief

 

In een vorig artikel hebben wij aangegeven dat het parket kan worden vergeleken met een rangeerstation, gezien het aan het openbaar ministerie is om te beslissen welk gevolg wordt gegeven aan de voorgelegde rechtszaken: seponering, verwijzing naar de rechtbank, enz.


Onder de mogelijkheden die hem ter beschikking staan, neemt de minnelijke schikking een steeds belangrijker plaats in.




Wat is de Minnelijke Schikking?

 

De regeling is geen nieuw mechanisme. Het wordt veel gebruikt bij de verkeerspolitie. In termen van strafbare feiten bleef het echter onderbenut, waarschijnlijk omdat de wijze waarop het werd opgevat en het wettelijke kader het gebruik ervan niet aanmoedigden.


Maar sinds de nieuwe wet van 2011 wordt ze op grote schaal toegepast en is ze vooral bekend omdat ze het mogelijk heeft gemaakt emblematische zaken, waarmee zeer grote bedragen zijn gemoeid, af te handelen.


Kortom is de minnelijke schikking een manier om een strafrechtelijk geschil te beslechten door middel van een onderhandelingsproces tussen het openbaar ministerie en de vervolgde partij, die leidt tot de betaling van een bedrag aan de staat.




Voordelen en kritiek van het systeem

 

De minnelijke schikking werd voornamelijk aangenomen omdat ze de overbelaste rechtbanken ontlast en voorkomt dat vaak complexe zaken verjaren. Een beslissing over het gevolg dat aan een zaak moet worden gegeven, kan dus sneller worden genomen dan voor de rechter.


Voor de vervolgde partij zal het belangrijkste voordeel zijn dat zij de rechtszaak en het stigma van een veroordeling, opgenomen in het strafregister, kan vermijden. 



Toch kan men het debat, opgeworpen door diegenen die menen dat dit mechanisme tot klassenjustitie leidt, niet negeren. Het zou open staan voor degenen die over de middelen beschikken om voor een schikking te betalen. Bovendien zou het voornamelijk worden voorgesteld bij financiële criminaliteit, wat sommigen zien als gedifferentieerde behandeling van illegale praktijken.


Deze spanning toont aan dat het debat zich kristalliseert tussen de voorstanders van een zeker pragmatisme en de voorstanders van egalitaire gerechtigheid.

 

 

Wat zijn de voorwaarden voor het voorstellen van een minnelijke schikking?


De volgende voorwaarden moeten in acht worden genomen:

- De transactie gaat uit van het openbaar ministerie en is facultatief;

- Het betrokken feit lijkt niet van dien aard te zijn dat het moet worden bestraft met een correctionele hoofdgevangenisstraf van meer dan twee jaar of met een zwaardere straf, met indien nodig inbegrip van confiscatie;

- Het strafbare feit mag geen ernstig lichamelijk letsel betreffen en evenmin bepaalde douane- en accijnsovertredingen;

- Voor overtredingen op het gebied van belastingen of sociale zekerheid moeten de ontdoken belastingen of sociale zekerheidsbijdragen betaald zijn voordat de transactie in aanmerking kan worden genomen en is de toestemming van de belasting- of sociale zekerheidsdienst vereist;

- Een slachtoffer kan zich niet tegen de procedure verzetten, maar moet wel schadeloos zijn gesteld voordat de schikking wordt voorgesteld, of de dader moet op zijn minst vooraf zijn burgerlijke aansprakelijkheid schriftelijk hebben erkend.



Hoe gaat het parket te werk?

 

De procureur des Konings stelt de betalingsvoorwaarden en -termijn vast en vermeldt de feiten waarvoor hij deze betaling voorstelt. Het bedrag mag niet hoger zijn dan de bij wet bepaalde maximumboete en moet in verhouding staan tot de ernst van de overtreding. De overtreder moet ook de in beslag genomen goederen of geldelijke voordelen teruggeven of, als ze niet in beslag zijn genomen, moet hij ze overhandigen.


Zonder op de details van de procedure in te gaan, kan de procureur des Konings ook een schikking voorstellen wanneer een zaak in onderzoek is of bij een gerechtelijke instantie aanhangig is gemaakt, op voorwaarde dat nog geen eindbeslissing is genomen.


Wanneer het bedrag van de schikking zoals overeengekomen wordt betaald, met name wat de termijn betreft, kan de dader niet meer worden vervolgd. Zo niet, dan kan hij voor de rechtbank worden vervolgd.



Er wordt op gewezen dat bij de betaling van de minnelijke schikking de strafvervolging, ten aanzien van de persoon die betaalt, vervalt. Het is echter heel goed mogelijk dat het parket de andere daders, co-auteurs of medeplichtigen, geen schikking heeft voorgesteld of dat zij de overeengekomen betaling niet hebben uitgevoerd. Vanaf dat moment kunnen zij door de bevoegde rechtbanken worden vervolgd en kunnen de slachtoffers tegen hen in beroep gaan.




Claude BOTTAMEDI

Korpschef van een politiezone er



Lees ook:


Het Openbaar Ministerie: zijn plaats in het strafrecht en zijn structuur


Het Openbaar Ministerie: rol en bevoegdheden

Is een minnelijke schikking mogelijk voor alle inbreuken?


Bron:

Artikel 216 bis van het Wetboek van Strafvordering op

https://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?language=nl&la=N&cn=1808111930&table_name=wet